powrót

Mordownik (pantofelki, trzewiczki Matki Boskiej, omiag, omiak, koniki) Tak nazywany jest w różnych regionach tojad mocny (Aconitum firmum) . Roślina objęta ochroną gatunkową

Pliniusz Starszy nazwał ją "arszenik roślinny" z racji wspomnianych już właściwości trujących. Nazwa łacińska pochodzi od greckiego en akonias = nagie, niedostępne skały, lub greckiego i łaacińskiego aconitum = jadowita roślina. Teofrast natomiast łacińską nazwę rodzajową tojadu wywodzi od miasta Akanos (Aconae). Według mitologii greckiej tojad powstał ze śliny trójgłowego psa Cerbera, stróża Hadesu.

Właściwości i wykorzystanie:

• Uzyskiwana z tojadu akonityna i wyciągi z korzenia zastosowane na skórę i śluzówki wywołują mrowienie i pieczenie a ostatecznie znieczulenie. Podane doustnie w bardzo niskich dawkach działają przeciwgorączkowo, zwalniają akcję serca. Preparaty z bulw stosowane są jako leki w chorobach przeziębieniowych przebiegających z gorączką, jako lek o działaniu immunomodulującym (normalizujący zaburzoną funkcję układu immunologicznego), w preparatach homeopatycznych. Nalewki z bulw i akonityna używane są zewnętrznie jako lei przeciwbólowe w neuralgiach. Ze względu na toksyczność akonitynę wycofano z lecznictwa wielu krajów.
• Tojad mocny znano i uprawiano już od starożytności jako roślinę trującą i ozdobną. Tojadem miano otruć Arystotelesa, a Dioskurides twierdził, że roślina jest tak silnie trująca, iż zabija skorpiony. W renesansie był najczęściej stosowaną trucizną w Europie. W 1561 roku Matthiolus pisał o wprobowaniu jego właściwości trujących na zbrodniarzu w Rzymie i Pradze. Rehabilitacji tojadu jako rośliny leczniczej przeprowadził w 1762 roku A. Störck, wiedeński aptekarz.Stosowano go głównie jako środek przeciwpadaczkowy, antyneuralgiczny, w migrenach i spazmach.

Tojad mocny wykorzystywany jest także do utrwalania osypujących się zboczy - jego grube i mocne korzenie stanowią doskonałe wzmocnienie dla otaczającej je darni.