powrót

Fauna

           Na obszarze parku stwierdzono występowanie 290 gatunków reprezentujących 5 gromad kręgowców: ssaki, ptaki, gady, płazy i ryby. Stanowi to 52% bogactwa gatunkowego krajowej fauny kręgowców podanego przez Głowacińskiego i innych (1980). Najliczniejsza jest gromada ptaków-stwierdzono 141 gatunków lęgowych, co stanowi 61% bogactwa gatunkowego krajowej awifauny oraz 62 gatunki nielegowe-przelotne i zimujące. Kolejnymi grupami, odznaczającymi się na tle Polski wysokim bogactwem gatunkowym były gady (67% krajowej liczby gatunków) oraz płazy (56%). W granicach parku odnotowano 41 gatunków ryb (37% listy krajowej). Ponadto wykazano obecność 33 gatunków ssaków, czyli 35% przedstawicieli tej gromady, stwierdzonych na obszarze Polski. Do rzadkich gatunków ssaków występujących jeszcze niedawno na obszarze parku należy wilk (Canis lupus). Coraz częściej spotykane są wydry (Lutra lutra) i bóbr (Castor fiber). Z ptaków na szczególne podkreślenie zasługują takie gatunki jak: orlik krzykliwy (Aquila pomarina), puchacz (Bubo bubo), błotniak łąkowy (Circus pygargus), bocian czarny (Ciconia nigra), sieweczka obrożna (Charadrius hiaticula), rybitwa zwyczajna (Sterna hirundo) i białoczelna (Sterna albifrons), bączek (Ixobrychus minutus), zimorodek (Alcedo atthis) i inne. Najbardziej zagrożonym gatunkiem gada jest żółw błotny (Emys orbicularis), występujący sporadycznie na niektórych starorzeczach. Z rzadkich gatunków ryb notowanych w Bugu stwierdzono m.in.: babkę łysą (Neogobius gymnotrachelus), kiełbia białopłetwego (Gobia albipinnatus), czarnego bassa wielkogębowego (Micropterus salmoides) i kozę złotawą (Sabanejewia aurata) (Danilkiewicz 1997).

powrót

Rezerwat

"Kózki"

            Rezerwat przyrody "Kózki" został utworzony 12 stycznia 2000 roku decyją Wojewody Mazowieckiego. Jego powierzchnia wynosi 82,12 ha. Położony jest w północnej części gminy Sarnaki, nad rzeką Bug tuż przy moście, na trasie Łosice-Siemiatycze. Północną granicę rezerwatu stanowi koryto rzeki Bug, zaś południową ciąg bagnistych starorzeczy tej rzeki. Od wschodu granica opiera się o odcinek szosy, biegnącej do Siemiatycz, zaś od południowego zachodu i południowego wschodu granicę stanowi styk muraw rezerwatu z gruntami ornymi, dochodząc miejscami do zabudowy wsi Kózki. Charakterystycznym dla rezerwatu " Kózki" elementem krajobrazu są płaty piaszczystych muraw, wytworzonych na naniesionych przez rzekę, poddanych procesom denudacji wydmach. Od rzeki w kierunku południowym teren obniża się przechodząc w sieć połączonych ze sobą starorzeczy z bogatą roślinnością wodną i szuwarową. Dominującym typem gleb na tym okresowo zalewanym terenie są gleby oglejone, mineralne murszowe na piaskach luźnych. W skali lokalnej obszar rezerwatu stanowi swoistą enklawę otoczoną terenami o dość intensywnej ingerencji człowieka jak: ruchliwa trasa Siedlce-Białystok. zabudowa letniskowa wsi Kózki, zabudowa wiejska Kózek i Bindugi oraz grunty użytkowane rolniczo. Mimo to na stosunkowo niewielkim obszarze rezerwatu istniją dogodne warunki do gniazdowania i żerowania dla wielu gatunków ptaków. Największą rzadkością stwierdzoną na terenie rezerwatu był w latach 70-tych kulon (Burhinus oedicnemus)-najbardziej skryty, płochliwy i niedostrzegalny dla obserwatora przedstawiciel siewkowców. Ten tajemniczy ptak o nocnej aktywności, któremu niezbędne do życia są duże powierzchnie piaszczystych terenów, będący obecnie na granicy wymarcia występuje w Polsce (głównie środkowa Wisła) w liczbie zaledwie kilku par. W latach ubiegłych (1972, 1985, 1987) para kulona gniazdowała w rezerwacie, wyprowadzając lęgi, jednak ostatnio brak jest informacji potwierdzających jego obecność. Dolina Bugu jest ważnym w skali kraju obszarem gniazdowania sieweczki obrożnej (Charadrius hiaticula). W rezerwacie od lat notuje się występowanie 4 par tego silnie zagrożonego gatunku. Stwierdzono również gniazdowanie 2 par sieweczki rzecznej (Charadrius dubius), która w dolinie Bugu jest znacznie liczniejsza niż obrożna, oraz rybitwy białoczelnej (Sterna albifrons), która wraz z kulonem i sieweczką obrożną umieszczona jest w "Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt". Dolina Bugu jest również ważną trasą wędrówek ptaków wodno-błotnych i wielu innych. Regularnie zatrzymują się tutaj gatunki gniazdujące w północnej Europie, a zimujące w południowo-zachodziej części kontynentu. Do grupy tych migrantów, odwiedzających corocznie rezerwat należą: nur czarnoszyji, skandynawski podgatunek pliszki żółtej i świergotek rdzawogardlisty.

powrót

Rezerwat

"Szwajcaria Podlaska"

            Rezerwat "Szwajcaria Podlaska" powstał 1995 roku. Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych urozmaiconych drzewostanów położonych na skarpie rzeki Bug z licznymi drzewami o charakterze pomnikowym oraz dużym udziałem roślin rzadkich i chronionych. Rezerwat położony jest w południowym końcu parku krajobrazowego i jest miejscem wyjątkowym, którego zwiedzanie powinno być celem każdej wycieczki poznającej uroki przyrody i krajobrazu Podlasia. Tu na stosunkowo niewielkiej powierzchni, bo liczącej 24 ha, przyroda zgromadziła takie bogactwo form i zjawisk, że miejsce to będąc źródłem wspaniałych doznań estetycznych jest jednocześnie ogromnym warsztatem dla wszechstronnych opracowań naukowych. Teren rezerwatu, położony jest na zachodnim zboczu równiny denudacyjnej, która opada stromo ku wschodowi przechodząc w tarasę zalewową rzeki Bug, powstała wskutek naniesienia przeważnie piaszczystego materiału geologicznego poprzez jego wymywanie ze zbocza. Tak charakterystyczne położenie na stromym zboczu doliny spowodawało powstanie sieci głębokich wąwozów erozyjnych. Obecnie w wąwozach gęsto pokrytych drzewami i roślinnością krzewiastą proces erozji wodnej praktycznie ustał, jednak stromizna ścian wąwozów i znaczny spadek dna każdego z nich pozwalają wyobrazić sobie jak ogromne masy wody były zaangażowane w przemieszczanie takiej ilości materiału geologicznego. Deniwelacje w rezerwacie dochodzą do 50 m. Najniżej położony teren, obejmujący terasę zalewową rzeki Bug nosi ślady występowania na tym obszarze starorzeczy czego dowodem jest staw w części środkowej rezerwatu, stanowiący końcową części ramienia zamulonego starorzecza. Obserwuje się jednak powolne zarastanie zbiornika naturalnego czego dowodzi występowanie w nim osoki aloesowatej (Stratiotes aloides). Gleby, będące elementem środowiska silnie skolerowanym z typem siedliskowym drzewostanu, są w rezerwacie dość zróznicowane pod względem genezy ich powstania. Zdecydowanie przeważają tu gleby brunatne a jedynie w wąskim pasie przybrzeżnym oraz dolnym ramieniu starorzecza występują mady oraz czarne ziemie murszowate. Na glebach brunatnych, utworzonych z piasków gliniastych i gliny spiaszczonej powstały siedliska grądowe lasu świeżego oraz lasu mieszanego świeżego. Na madach ukształtował się łęg wierzbowo-topolowy. Czarne ziemie murszowate wytworzyły się pod łęgiem wiązowo-jesionowym. Drzewostany rezerwatu są wielopietrowe. Najwyższe pietro tworzy dąb szypułkowy (Quercus robur) w wieku 100-140 lat, niższe porasta masowo lipa drobnolistna (Tili cordata) a najniższe grab zwyczjny (Carpinus betulus), osika (Populus termula) i klon zwyczajny (Acer platanoides). Jedynie fragmentami w bezpośrednim sąsiedctwie rzeki Bug oraz obrzeża starorzecza porasta olsza czarna (Alnus glutinosa) z udziałem topoli białej (Populus alba) i wierzby białej (Salix alba). Wiele drzew zwłaszcza lip, sosen dębów i topoli rosnacych na terenie rezerwatu osiąga wymiary drzew pomnikowych. Niezmiernie interesująca jest też warstwa roślin zielnych, obfitująca w gatunki chronione i rzadkie. Spośród 162 stwierdzonych tu gatunków roślin naczyniowych występują 4 gatunki, objęte ochrona całkowitą: wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum), orlik pospolity (Aquilegia grandifolia), lilia złotogłów (Lilium martagon) oraz osiem gatunków objętych ochroną częściową, a wśród nich: kruszyna pospolita (Frangula alnus), kalina koralowa (Viburnum opulus), paprotka zwyczajna (Polypodium vulgare), kopytnik pospolity (Asarum europaeum), marzanka wonna (Asperula odorata), turówka wonna (Hierochloe australialis). Zróżnicowane środowisko rezerwatu stanowi doskonałe miejsce dla gniazdowania licznej grupy ptaków takich jak: zimorodek (ALcedo atthis), dudek (Upupa epops), dzięcioł czarny (Dryocopus martius), remiz (Remiz pendulinus), kwiczoł (Turdus pilaris), derkacz (Crex crex), łabędź niemy (Cygnus olor). Ponadto gniazdują tu gatunki skrajnie zagrożone wyginięciem, których liczebność gwałtownie maleje na skutek nieodwracalnych zmian w środowisku ich bytowania. Należą do nich: perkoz rdzawoszyi (Podiceps griesegena), bączek (Ixobrychus minutus), krwawodzób (Tringa totanus), sieweczka rzeczna (Charadrius dubius), rybitwa zwyczajna (Sterna hirundo), rybitwa białoczelna (Sterna albifrons), kraska (Coracias garrulus).

powrót

Rezerwat

"Czapli Stóg"

            Rezerwat "Czapli Stóg" położony w leśnictwie Neple na terenie gminy Terespol stanowi drzewostan sosnowy o pow. 4,82 ha w wieku ok. 125 lat o luźnym zwarciu. Znajduje się tu jedyny na terenie parku czapliniec, liczący kilkadzięsiąt gniazd czapli siwej. Czapla siwa (Ardea cinerea) jest jednym z pięciu gatunków lęgowych czapli na terenie Polski. Ogólną liczebność czapli siwej ocenia się na 8-10 tyś. par, a jej główne ostoje znajdują się na Mazurach, w Wielkopolsce i na Śląsku. Jest ptakiem wysokim: 91 cm, o wadze 1600g z długimi, powyżej pięt, nieopierzonymi nogami, długą szyją i stosunkowo długim klinowatym dziobem. Jest wielkości bociana z przewagą barwy jasno szarej, natomiast na głowie, szyi i spodzie dominuje barwa biała. Dziób żółtawy, wiosną pomarańczowy, brew czarna na potylicy długie, cienkie, czarne ozdobne pióra. Końce skrzydeł, podłużny prążek na gardzieli i wydłużone pióra za okiem są czarne. Żyje w Europie, Azji i Afryce. Przebywa w pobliżu większych wód, które są źródłem jej pokarmu. Najczęściej poluje na płytkich wodach i łąkach na tzw. białe ryby, płazy bezogonowe, owady i drobne ssaki, które przebija dziobem. Dorosłe czaple spożywają w ciągu doby 350-500 g pożywienia. Często czatuje nieruchomo z wyciągniętą szyją na brzegu zbiornika. W czasie lotu szyje ma wygiętą w kształcie litery S, zaś nogi wyciągnięte wzdłuż ciała. Skrzydłami wykonuje powolne powolne ruchy, przypominające wiosłowanie. Gniazduje w koloniach. Gniazda wyściela z chrustu przeważnie na wysokich drzewach. Lęgi z 3-5 jaj odbywają się w marcu-maju. Jaja wysiadują oboje rodzice około 25-28 dni. Młode, które po 50 dniach są zdolne do latania, przez dłuższy czas powracają jeszcze do gniazda. Rodzice podają młodym pokarm najpierw do dziobów, później kładą na brzeg gniazda. Na poszczególnych drzewach o dość znacznym zagęszczeniu znajduje się po kilka (3-4) pokaźnych gniazd, wykonanych z chrustu, wykorzystywanych przez szereg lat. Na założenie właśnie w tym miejscu tak licznej kolonii miało wpływ szereg uwarunkowań, do których głównie należy zaliczyć bezpośrednią bliskość koryta Bugu i meandrującej Krzny, które to rzeki wraz z licznymi starorzeczami i rozległymi zalewanymi wiosną łąkami stanowią doskonałą bazę pokarmową. Usytuowanie czaplińca w południowej części drzewostanu, na pewnym wywyższeniu terenu, poprzez nasłonecznienie stwarza korzystne warunki cieplne w czasie wysiadywania jaj oraz umożliwia dogodny transport pożywienia przez dorosłe ptaki w czasie karmienia młodych. Na terenie całego parku obecność czapli siwej jest dość powszechna, jednak trudno jest określić czy napotkany osobnik "pochodzi" z "Czaplego Stogu", czy też nie gniazduje na terenie Białorusi, lub dawnego woj. białostockiego. Problem ten wymaga głębszych badań i obserwacji. Pewne jest iż większość obsrewowanych na terenie parku czapli wywodzi się z tego rezerwatu.

powrót

Rezerwat

"Zabuże"

           Nazwa rezerwatu pochodzi od Uroczyska "Zabuże" położonego nad rzeką Bug między miejscowościami Mierzwice-Zabuże-Hołowczyce. Miejscowość Zabuże odległa jest od granicy rezerwatu o około 4 km, zaś w najbliższej odległości o około 1.5 km znajduje się znana miejscowość wypoczynkowa Mierzwice. Przestrzenny kształt rezerwatu przypomina dwa nieregularne prostokąty u łożone w kierunku południowo-wschodnim, połączone trójkątnym łącznikiem. Głównym przedmiotem ochrony na terenie rezerwatu "Zabuże" są dobrze zachowane drzewostany dębowo-sosnowe z interesującym runem i ciekawą awifauną, ponadto formy ukształtowania terenu, będące efektem zlodowacenia środkowopolskiego. Drzewostany rezerwatu choć mało zróżnicowane gatunkowo stanowią wspaniałą pozostałość pierwotnego lasu naturalnego, będącego przykładem optymalnego wykorzystania przez przyrodę potencjalnych możliwości siedliska. Gleby rezerwatu wykazują stosunkowo małe zróżnicowanie należą wyłącznie do typu gleb brunatnych. Największe powierzchnie stanowią gleby brunatne właściwe-podtyp gleb najmniej przekształconych gospodarką człowieka. Fakt ten świadczy o dużej naturalności występujących siedlisk i zbiorowisk roślinnych i jest skorelowany z aktualnym składem gatunkowym drzewostanu. Gatunkiem panującym w drzewostanie rezerwatu jest dąb szypułkowy (Quercus robur) w wieku około 140 lat. Wysokie drzewa o gładkiej strzale tworzą swymi koronami gęsty strop, ograniczający dostęp światła do "dna lasu". Jest to powodem dość ubogiego runa, które pojawia się tylko we fragmentach bardziej nasłonecznionych. Warstwę krzewów słabiej wykształconą niż zazwyczajny reprezentują w tym zespole: leszczyna pospolita (Corylus avellana), grab pospolity (Carpinus betulus) oraz dąb szypułkowy. Ze względu na ograniczony dostęp światła drzewostan nie wytworzył drugiego piętra, zaś próby zainicjowania odnowień naturalnych i sztucznego wprowadzenia m.in. klonu zakończyły się niepowodzeniem gdyż nastąpiło zgryzanie przez zwierzynę. Bardzo interesujący obraz przedstawia roślinność runa , wśród której dominują gatunki grądowe oraz świetlistych dąbrów i borów mieszanych. Z roślin chronionych i rzadkich występują tu: lilia złotogłów (Lilium martagon), buławnik czerwony (Cephalanthera rubra), listera jajowata (Listera ovata), gnieźnik leśny (Neottia nidus-avis) oraz wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum). Ponadto występują: pierwiosnka lekarska (Primula officinalis), czerniec gronkowy (Actaea spicata), fiołek przedziwny (Viola mirabilis), fiołek drobny (Viola pumila), pomocnik baldaszkowy (Chimaphila umbellata) i wiele innych ciekawych gatunków. Bogatą awifaunę reprezentują 32 gatunki gniazdujące na terenie rezerwatu, wśród kórych dominują: zięba (Fringilla coeleges), świstunka (Phylloscopus sibilstrix), sikora modra (Parus coeruleus) i bogatka (Parus major). Ponadto często spotyka się tu gatunki zalatujące takie jak myszołów (Buteo buteo), kobuz (Falco subboteo), dzięcioł czarny (Dryocopus martius), kruk (Corvus corex) oraz dzierzba czrnoczelna (Lanius minor) i muchołówka mała (Ficedula minor). Spośród dużych ssaków można tu spotkać gatunki typowe dla dużych kompleksów leśnych jak: jeleń szlachetny (Cervus elaphus), sarna (Capreolus capreolus), dzik (Sus scrafa), łoś (Alces alces), borsuk (Meles meles). Konfiguracja terenu w rezerwacie jest bardzo urozmaicona. Znaczne wywyższenie oraz głębokie wąwozy, gdzie różnica poziomów sięga 35 m są konsekwencją położenia rezerwatu na utworach polodowcowych-glinach zwałowych i żwirach, poddanych w okresie ustępowania lodowca procesom denudacji erozji wodnej. Efektem tych procesów są również liczne , obnażone głazy narzutowe, pokryte porostami, będące typowym elementem krajobrazu morenowego.

powrót

Rezerwat

"Stary Las"

           Rezerwat leśny, położony w gminie Konstantynów, Leśnictwo Konstantynów, Nadleśnictwo Biała, utworzony na powierzchni 5,88 ha (oddz. 56d,i), na podstawie rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 25.01.1995r. Przedmiotem ochrony jest dobrze wykształcony grąd (Tilio Carpinetum typicum) oraz płat fitocenoz nawiązujących do boru mieszanego. W grądzie dominuje dąb szypułkowy (Quercus robur), a w borze sosna zwyczajna (Pinus sylvestris) w wieku do 130 lat. W warstwie drzew znaczny udział mają: modrzew europejski (Larix decidua), grab pospolity (Carpinus betulus), jesion wyniosły (Fraxinus excelesior), topola osika (Populus tremula), lipa drobnolistna (Tilia cordata) oraz brzoza (Betula sp.). W rezerwacie rośnie kilka drzewo charakterze pomnikowym, najczęściej są to dęby szypułkowe. Flora rezerwatu jest stosunkowo uboga. Z gatunków chronionych stwierdzono tu: pazrydło leśne (Aruncus dioicus), naparstnicę zwyczajną (Digitalis grandiflora), marzankę wonną (Galium odoratum), kalinę koralową (Viburnum opulus) i konwalię majową (Convallaria majalis), natomiast z gatunków rzadkich zachyłkę trójkątną (Gymnocarpium dryopteris), jaskra kaszubskiego (Ranunculus cassubicus), czosnaczka pospolitego (Allaria petiolata) oraz przymiotno białe (Erigeron annuus). Z awifauny na uwgę zasługuje występowanie obok gatunków typowych dla grądów i borów-siniaka (Columba oenas), gatunku ściśle związanego ze starym drzewostanami.

powrót

Rezerwat

"Kalinik"

           Położony jest na terenie dwóch gmin. Gminy Konstantynów i Janów Podlaski. Walorami rezerwatu są starorzecza Bugu z przyległymi łąkami i fragmentami zadrzewień. Znajdują się tu dobrze zachowane zbiorowiska łęgów nadrzecznych, zespoły wodne i szuwarowe, murawy psammofilne oraz grądy malowniczo położone na stokach wysokich brzegów starego koryta Bugu. Liczna jest grupa chronionych i rzadkich gatunków roślin. Ze względów na zróżnicowanie środowisk, teren ten jest bardzo bogaty pod wzblędem faunistycznym. Z rzadkich gatunków ptaków występują tu m.in.: błotniak łąkowy (Circus pygargus) i stawowy (Circus aeroginosus), sieweczka obrożna (Charadrius hiaticula) i rzeczna (Charadrius dubius), drodziec krwawodzioby (Tringa totanus), płaskonos ( Anas clypeata ), pustułka (Falco tinnunculus), bekas kszyk (Gallinago gallinago), rycyk (Limosa limosa), brodziec piskliwy (Actitis hypoleucos), rybitwa czarna (Chlidonias niger), zimorodek (Alcedo atthis) i wiele innych. Obserwowano tu wydry i bobry.

powrót

Rezerwat

"Łęg Dębowy"

           Rezerwat przyrody pod nazwa "Łęg Dębowy" utworzony został w celu zachowania rzadko spotykanego na terenie kraju typu siedliskowego-lasu łęgowego z licznymi drzewami pomnikowymi i rzadkimi roślinami runa. Teren rezerwatu w całości jest położony w szerokiej dolinie Bugu w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki na obszarze dolnej terasy, corocznie zalewanej w okresie spływu wód wiosennych. Drzewostan rezerwatu rosnący na siedliskach żyznych i bardzo żyznych cechuje duży stopień naturalności. Według klasyfikacji leśno-siedliskowej na terenie rezerwatu rozróżnia się dwa typy siedliskowe lasu; las łęgowy zajmujący 72,9% powierzchni oraz ols 27,1%. Siedliska lasu łęgowego, położone na terasie nadrzecznej i wale usypiskowym wytworzyły się na madach rzecznych czarnoziemnych. W drzewostanie naturalnym typowym dla tego siedliska górne piętro tworzą potężne dęby szypułkowe (Quercus robur), w wieku 150 lat oraz sporadycznie olsza czarna (Alnus glutinosa). Pod okapem dębu niższą warstwę tworzą: wiąz pospolity (Ulmus campestris), czeremcha zwyczajna (Padus avium) sporadycznie występują: lipa drobnolistna (Tilia cordata), grusza pospolita (Pirus communis), wiąz górski (Ulmus scambra), grab zwyczajny (Carpinus betulus). Warstwę podszytu tworzą bardzo bujnie rosnąc: leszczyna (Corylus avellana), czeremcha, trzmielina europejska (Evonymus europaea), dereń świdwa (Cornus sanguinea), rzadziej wiciokrzew suchodrzew (Lonicera xylosteum), kalina koralowa (Viburnum opulus), wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum). Ols wykształcił się na najniższej położonych powierzchniach rezerwatu w zagłębieniach terasy nadrzecznej z bardzo płytkim lub powierzchniowym poziomem wody gruntowej, okresowo występującej na powierzchni. Siedlisko to zajmuje bogatsze gleby murszowo-glejowe oraz uboższe mułowo-glejowe na utworach mineralnych akumulacji rzecznej. W drzewostanie naturalnym głównym gatunkiem jest olsza czarna w wieku 60 lat z domieszka brzozy omszonej (Betula pubescens) i wierzby białej (Salix alba). Warstwę krzewów stanowią gatunki wierzb spotykane w zaroślach łęgowych oraz kruszyna pospolita (Frangula alnus). Teren rezerwatu podobnie jak i cała dolina Bugu charakteryzuje się specyficznym elementem krajobrazu, jaki stanowią ślady dawnych zakoli rzeki. Naturalny proces zarastania starorzeczy w bezpośrednim sąsiedztwie środowisk leśnych prowadzi zawsze do powstania lasu. Proces ten nazywamy sukcesja zbiorowisk roślinnych- od starorzecza poprzez ols do łęgu i grądu związany jest ściśle z corocznymi wylewami rzeki niosącymi żyzne namuły. Najpierw roślinność wodna poprzez osadzanie obumarłych szczątków szybko wypłyca zbiornik tworzący odpowiednie warunki do rozwoju zbiorowisk szuwarowych i wysokich turzyc. Zbiorowiska te majac kontakt z lasem szybko pokrywają się nalotem olszy dając początek tworzeniu się olsu. W miarę dalszego podnoszenia się gruntu, ols przekształcić się może w łęg, zaś w miejscach bardziej wywyższonych na żyznych siedliskach las łęgowy nabiera cech zbliżających go do grądu. O wyjątkowym bogactwie florystycznym rezerwatu świadczy fakt, iż stwierdzono tu występowanie, aż 430 gatunków roślin naczyniowych, a wśród nich bogatą gamę roślin objętych całkowitą ochroną gatunkowa takich jak: wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum), orlik pospolity (Aquilegia vulgaris), grążel żółty (Nuphur lateum), bluszcz pospolity (Hedera helix), lilia złotogłów (Lilium martagon), mieczyk dachówkowaty (Gladiolus imrbicatus), goździk pyszny (Dianthus superbus), podkolan biały (Platanthera bifolia), podkolan zielony (Platanthera chlorantha), storczyk szerokolistny (Orchis latifolia), storczyk krwisty (Orchis incarnata), kruszczyk rdzawoczerwony (Epipactis atropurpurea), kruszczyk szerokolistny (Epipactis latifolia), listera jajowata (Listera ovata). Duża baza pokarmowa i znaczna niedostępność drzewostanu sprawiają, iż rezerwat jset wspaniałą ostoją zwierzyny leśnej. Zanotowano tu występowanie jelenia szlachetnego (Cervus elephus), sarny (Capreolus capreolus), dzika (Sus scrota), lisa (Vulpes vulpes), łosia (Alces alces). Spośród liczniej grupy ptaków na uwagę zasługuje obecność gniazd bociana czarnego (Ciconia nigra), orlika krzykliwego (Aquila pomarina), puszczyka (Strix aluco), brodźca samotnika (Tringa ochropus), dzięcioła średniego (Dendrocopos medius), bekasa kszyka (Gallinago gallinago), zimorodka (Alcedo atthis), cyranki (Anas querquedula) oraz błotniaka stawowego (Cicrus aeruginosus).

powrót

"Krostowiec"

           Obejmuje taras nadzalewowy Bugu o dużych walorach krajobrazowych , oraz dolinę Bugu w płn-zach. części gm. Platerów. Tereny o dużym zróżnicowaniu szaty roślinnej : zbiorowiska wodne , nadwodne i szuwarowe (na starorzeczach), łąkowe, murawowe, leśne oraz torfowiska. Porastają je liczne gatunki roślin, w tym rzadkie i chronione jak:tojad smukły, storczyk-tejęża jednostronna.

powrót

"Kiesielecczyzna"

           Położona w Gminie Platerów, w N-ctwie Sarnaki, Obręb Sarnaki, oddz. 45-47, 49-54 o ogólnej powierzchni (155,71 ha). Elementem ochrony ma być wielogatunkowy las liściasty i mieszany z dobrze zachowaną strukturą i bogatym składem florystycznym. Dominujące zbiorowiska roślinne to grąd lipowo-grabowy z dużym udziałem lipy drobnolistnej oraz dąbrowa świetlista. Bogata fauna ptaków lęgowych, szczególnie dziuplaków (muchołówka mała, żałobna i szara, dzięcioł średni, kowalik, puszczyk, sikorki i inne). Z rzadkich roślin występują : storczyk kukuczka kapturkowata (jedyne stanowisko na Podlasiu), parzydło leśne, pluskwica europejska, orlik pospolity, naparstnica zwyczajna, wawrzynek wilczełyko, lilia złotogłów, gnieźnik leśny, pierwiosnki-lekarski i wyniosły, marzanka wonna, miodunka wąskolistna inne.

powrót

Trojan

           Propozycja utworzenia rezerwatu krajobrazowego Trojan, obejmującego frabment doliny Bugu o powierzchni ok. 280 ha, położonego w gminie Sarnaki została przedstawiona w dokumentacji Parku Krajobrazowego "Podlaski Przełom Bugu" w roku 1993. W roku 1995 została sporządzona "dokumentacja przyrodnicza rezerwatu Trojan", obejmująca obszar o pow. 207,94 ha. W granice rezerwatu wchodzą gruty prywatnych właścicieli, Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz grunty administrowane przez Lasy Państwowe (N-ctwo Sarnaki). Pomimo bogatej awifauny tego rezerwatu, w.w dokumentacja zawiera niemal wyłącznie charakterystykę botaniczną projektowanego rezerwatu. Przedmiotem ochrony jest zachowanie zróżnicowanych zbiorowisk roślinnych odznaczających się wysokim stopniem nauralności oraz bogatej flory i fauny z obecnością wielu gatunków rzadkich i chronionych. Wyróżniono tu 21 zbiorowisk roślinnych w tym wiele wodnych i szuwarowych występujących w starorzeczach. Częściej niż w innych starorzeczach można tu spotkać zespół "lilii wodnych" (Nupharo-Nymphaeetum albae). Z zespołem tym graniczy często zespół strzałki wodnej i jeżogłówki pojedyńczej (Sagittario-Sparganietum emersi). Wypłycone starorzecza zarasta zespół (Hydrocharitetum morsus-ranae) z dominacją osoki aloesowatej (Stratiotes aloides). Na powierzchni wody unoszą się skupienia rzęs, które tworzą zbiorowisko (Lemno-Spirodeletum polyrrhizae). Przy brzegach starorzeczy z płytką wodą dominują zbiorowiska szuwarowe, np. szuwar szerokopałkowy (Typhetum latifoliae), tatarakowy (Acoretum calami), mannowy (Glycerietum maximae), mozgowy (Phalaridetum arundinaceae), trzcinowy (Phragmitetum communis) oraz szuwar skrzypowy (Equisetetum limosi). W jednym ze starorzeczy rosną duże płaty wysokiego szuwaru oczeretowego (Sciripetum lacustris). Rozległe obniżenia przy starorzeczach wypełnia zespół wysokich turzyc kępowych (Caricetum elatae) z dominacją turzycy sztywnej (Carex elata). Niskie murawy piaskowe porasta barwny zespół (Diantho-Armerietum) z większym udziałem goździka kropkowanego (Dianthus deltoides) i przytuli właściwej (Galium verum). Na tarasie zalewowym Bugu, na pograniczu muraw piaskowych i zarosli wierzbowych, występuje rzadkie zbiorowisko z lepiężnikiem kutnerowatym (Petasites spurius). Trwałe zbiorowisko naturalne, zasiedlające taras zalewowy wzdłuż koryta rzeki, tworzą wikliny nadrzeczne-(Salicetum triandro-viminalis), z którymi sąsiaduje najcenniejsze zbiorowisko rezerwatu łęg wierzbowo-topolowy (Salici-Populetum). W pobliżu gajówki Trojan znajdują się największe płaty olsu porzeczkowego (Ribo iger-Alnetum), a wpółnocno-wschodniej części rezerwatu występuje grąd (Tilio-Carpinetum) z typowo wykształconym runem. Ciekawa i bogata jest także flora rezerwatu. Do najcenniejszych gatunków objętych ochroną ścisłą, zaliczyć można następujące: orlik pospolity (Aquilegia vulgaris), parzydło leśne (Aruncus dioicus), bluszcz pospolity (Hedera helix), wielosił błękitny (Polemonium caeruleum), mieczyk dachówkowaty (Gladiolus imbricatus), kosaciec syberyjski (Iris sibirica), turówka wonna (Hierochloe odorata), podkolan biały (Platanthera bifolia) i kruszczyk błotny (Epipactis palustris). Występujace tu gatunki częściowo chronione, reprezentują: grzybienie białe (Numphaea alba), porzeczka czarna (Ribes nigrum), pierwiosnka lekarska (Primula veris), marzanka wonna (Galium odoratum) i kacanki piaskowe (Helichrysum arenarium). Obszar ten, zróżnicowany pod względem morfologicznym, zasiedla także różnorodna awifauna. Doskonale zachowane starorzecza z osoką aloesowatą i zbiorowiskami szuwarowymi, są siedliskiem takich gatunków jak: rybitwa czarna (Chlidonias niger), łyska (Fulica atra), trzciniak (Acrocephalus arundinaceus), potrzos (Emberiza schoeniclus), błotniak stawowy (Circus aeruginosus), krzyżówka (Anas platyrhynchos) i inne. Zadrzewienia, łąki oraz łozowiska są dogodnymi środowiskami życia dla rzadkich gatunków ptaków, takich jak: dudek (Upupa epops), dzięcioł zielony (Picus viridis), kobuz (Falco subbuteo), gąsiorek (Lanius collurio), srokosz (Lanius excubitor), kwiczoł (Turdus pilaris), dzięciołek (Dendrocopos minor). Na brzegu rzeki i na wyspach stwierdzono występowanie sieweczki rzecznej (Charadrius dubius), czajki (Vanellus vanellus), zimorodka (Alcedo atthis) i dziwoni (Carpodacus erythrinus). Rozległe łąki sa miejscem żerowania wielu gatunków ptaków drapieżnych, np: orlika krzykliwego (Aquila pomarina), błotniaka łąkowego (Circus pygargus), pustułki (Falco tinnunculus), myszołowa (Buteo buteo) a także gniazdującego w okolicy bociana czarnego (Ciconia niger). Na murawach piaskowych projektowanego rezerwatu występuje rzadki gatunek pająka (Styloctetor stativus). Jest to jedyne znane stanowisko tego gatunku w Polsce (Zygadło 1993)

powrót

"Borsucki Las"

           Rezerwat projektowany w Gminie Konstantynów, N-ctwo Biała Podlaska, Obręb Kijowiec, oddz. 44, 45, 52,53, 60 o powierzchni 58, 25 ha. Ma chronić dobrze zachowany las mieszany świeży ze starodrzewem dębu, grabu i sosny oraz bogatym runem. Występują dobrze wykształcone zbiorowiska boru mieszanego kontynentalnego oraz grądu typowego i na niewielkich powierzchniach dąbrowy. Stwierdzono tu rzadkie gatunki ptaków, np.: dzięcioła średniego, muchołówkę małą oraz naszą najpospolitszą sowę puszczyka. Ze zwierząt bezkręgowych występuje m.in. chroniony motyl-mieniak strużnik.

powrót

"Ujście Czyżówki"

           Projektowany rezerwat przyrody położony jest na terenie gminy Janów Podlaski, przy wsi Buczyce Stare. Powierzchnia proponowana do objęcia ochrona wynosi ok. 170 ha. Walorami przyrodniczymi tego obszaru jest fragment doliny Bugu między Buczycami Starymi a Wygodą, z przyujściowym odcinkiem Czyżówki. Na podmokłych łąkach występują fragmenty olsów i łęgów nadrzecznych. Teren bogaty pod względem ornitologicznym. Występuja tu: brodźce krwowodzioby (Tringa totanus), błotniak łąkowy (Circus pygargus), bekas kszyk (Gallinago gallinago), rycyk (Limosa limosa), brodziec piskliwy (Actitis hypoleucos), cyranka (Anas querquedula), dudek (Upupa epops) i dzięcioł czarny (Dryocopus martius). Starorzecza i oczka wodne są zasiedlone dość licznie przez żaby, kumaki i inne gatunki płazów.

powrót

"Skorzyna"

           Projektowany rezerwat Skorzyna znajduje się na terenie gminy Rokitno w N-ctwie Biała Podlaska, Obręb Kijowiec, oddz. 323 oraz tereny prywatne (59 ha, w tym 29,07 ha grunty Lasów Państwowych). Jest to niewielki kompleks leśny położony nad Bugiem, w którym występują łęgi wierzbiwo-topolowe, grądy i łozowiska z fragmentami starorzeczy i śródleśnymi bagienkami. Z chronionych gatunków roślin występują m.in. grążel żółty i grzybienie białe. Liczna awifauna lęgowa typowa dla lasów liściastych doliny Bugu, m.in. dzięcioł zielony i pustułka.

powrót

"Chołodrób"

           Rezerwat projektowany na terenie gminy Rokitno, w N-ctwie Biała Podlaska, Obręb Kijowiec, oddz. 104, 105f,g,h oraz 106d,f,g,h, o łącznej powierzchni 40,60 ha. Obiektem ochrony maja być żyzne i wilgotne łęgi olszowo-jesionowe i grądy z przestojami starych, pomnikowych dębów i jesionów. Na obrzeżach lasu występują łąki i pastwiska. Z chronionych gatunków roślin występują: wawrzynek wilczełyko, gnieźnik leśny, podkolan biały, kopytnik, marzanka wonna, kalina koralowa. Z gatunków rzadkich: fiołek przedziwny, turzyca leśna, czerniec gronkowy, czosnek pospolity i świerząbek gajowy. Występuję tu również bogata awifauna lęgowa.

powrót

"Łęg Pratuliński"

           Projektowany rezerwat przyrody znajduje się na terenie gminy Rokitno koło wsi Pratulin. Jego powierzchnia ma wynosić ok. 87 ha. Rezerwat ma chronić fragmenty doliny Bugu na północ od Pratulina i będzie obejmował dobrze zachowane nadrzeczne łęgi, liczne starorzecza oraz otaczające je łąki. Pod względem fitosocjologicznym i florystycznym, teren ten jest bardzo zróżnicowany i bogaty. Na starorzeczach stwierdzono gniazdowanie zielonki ( jedno z nielicznych stanowisk w Polsce wschodniej), brodźca krwawodziobego, rybitwy czarnej i błotniaka stawowego. Strome nadrzeczne skarpy zasiedlaja zimorodki i brzegówki. Stosunkowo licznie wystepuja takie gatunki jak: łyska, cyranka, czrenica, krzyżówka, remiz, gąsiorek, czajka i bocian biały.

powrót

"Krynica"

           Projektowany rezerwat przyrody "Krynica" położony jest w gminie Rokitno w nadleśnictwie Chotyłów, Obręb Chotyłów. Jego powierzchnia ma wynosić ok.40 ha. Walorami tego terenu jest dobrze wykształcony i rzadki we wschodniej części Polski zespół (Ficario-Ulmetum). Drzewostan stanowi głównie jesion wyniosły, olsza czarna i dąb szypułkowy. W domieszce występuje: lipa drobnolistana, klon zwyczajny, brzoza brodawkowata, grab zwyczajny, wiąz polny i inne. Liczana jest tu też grupa gatunków chronionych i rzadkich: kopytnik zwyczajny, konwalia majowa, mrzanka wonna, wawrzynek wilczełyko, kalina koralowa, lilia złotogłów, szczyr trwały, czerniec gronkowy, fiołek przedziwny, świerząbek gajowy, listera jajowata, jaskier kaszubski i turzyca orzęsiona.

powrót

"Cypel"

           Projektowany użytek ekologiczny „Cypel” położony jest w połudnowo-wschodniej części gminy Sarnaki blisko wsi Borsuki. Powierzchnia przewidziana do objęcia ochroną wynosi 93,13 ha. Walorami przyrodniczymi tego terenu jest fragment doliny Bugu z dobrze zachowanymi łąkami i starorzeczami oraz murawami psammofilnymi (piaskowymi) zasiedlającymi nadrzeczne wydmy. Charakterystyczną cecha tego terenu jest występowanie pojedynczych krzewów i kęp jałowca pospolitego, zasiedlającego suche i ubogie murawy. Największe powierzchnie zajmują suche, ekstensywnie użytkowane pastwiska i nieużytki. W starorzeczach występują zbiorowiska wodne i szuwarowe, z chronionym grążelem żółtym (Numphar lutea) oraz zespołem osoki aloesowatej (Hydrocharitetum morsus-ranae). Znaczne powierzchnie w projektowanym użytku ekologicznym zajmują zbiorowiska szuwarwe: głównie szuwar skrzypowy (Equisetetum limosi), szuwar szerokopałkowy (Typhetum latifaliae) oraz fragmenty zespołów oczeretu jeziornego (Scirpetum lacustris) i tataraku zwyczajnego (Acoretum calami). Najmniejszą powierzchnie zajmują zadrzewienia, w których dominuje olsza czarna (Alnus glutinosa). Duże zróżnicowanie ekosystemów i zespołów roślinnych oraz ich dość duże powierzchnie powodują, iż świat zwierzęcy jest równie bogaty i interesujący, szczególnie ciekawa jest awifauna. Starorzecza stwarzają dogodne warunki do życia m.in. rybitwy czarnej (Chlidonias niger), która tworzy na osoce aloesowatej dość liczną kolonię lęgową. Poza tym starorzecza jak i podmokłe łąki zasiedlają dość licznie czajki (Vanellus vanellus), brodźce krwawodzioby (Tringa totanus) oraz bekasy kszyki (Gallinago gallinago). Z gatunków rzadszych występują tam m.in. wodnik (Rallus aquaticus), derkacz (Crex crex) oraz nieregularnie bąk (Bataurus stellaris). W szuwarach skrzypowych jak i szerokopałkowych gnieżdżą się błotniak łąkowy (Circus pygargus) oraz błotniak stawowy (Circus aeruginosus). Z pozostałych gatunków gnieżdżących się na starorzeczach możemy wymienić łabędzia niemego (Cygnus olor), łyskę (Fulica atra), kaczkę krzyżówkę (Anas platyrhynchos), cyranke (Anas querquedula) oraz rokitniczkę (Acrocephalus schoenobaenus). Na pobliskiej skarpie nadrzecznej znajduje się duża kolonia brzegówki (Riparia riparia) licząca 350 norek. Przyjmując, że 70% norek jest zajętych liczbę brzegówek możemy ocenić na 245 par. W skarpie tej norki maja też zimorodki, które często polują na starorzeczach. Z gatunków legowych żerujących głównie na pastwiskach, murawach, i łąkach należy wymienić dudka (Upupa epops), pliszkę żółtą (Motacilla flava), pliszkę siwą (Motacilla alba), skowronka polnego (Alauda arvensis), pokląskwe (Saxicola rubetra). Natomiast kos (Turdus mreula), drozd śpiewak (Turdus philomelos), dzięcioł zielony (Picus viridis) występuje głównie w niewielkich zadrzewieniach. Duże bogactwo ptaków sprawia, że teren ten jest miejscem częstych polowań jastrzębia (Accipiter gentilis) oraz krogulca (Accipiter nisus). Z gatunków, które regularnie żerują na tym terenie możemy wyróżnić bociana czarnego (Ciconia nigra), bociana białego (Ciconia ciconia) oraz czaple siwą (Ardea cinerea). Blisko granic projektowanego użytku ekologicznego (ok. 300m) obserwowano (lipiec 2001) rzadką nad Bugiem kanię czarną (Milvus migrans) oraz pustułkę (Falco tinnunculus). Wczesną wiosną i jesienią podczas przelotów teren przyszłego użytku staje się jeszcze ciekawszy pod względem ornitologicznym. Można tu wtedy obserwować żerujące przed dalsza wędrówką gęsi zbożowe (Anser fabalis), gęsi białoczelne (Anser albifrons), łęczaki (Tringa glareola), samotniki (Tringa ochropus), płaskonosy (Anas clypeata), cyranki (Anas querquedula), świstuny (Anas penelope), których stada liczą często po 60 par, oraz żurawie (Grus grus). Niestety inne gromady zwierząt poza awifauna są jeszcze słabo poznane. Z obserwacji, przeprowadzonych w lipcu 2001r. wynika, że w granicach przyszłego użytku ekologicznego występuje 5 gatunków herpetofauny m.in. żaba trawna (Rana temporaria), żaba moczarowa (Rana arvalis), żaba wodna (Rana esculenta), ropucha szara (Bufo bufo) oraz coraz rzadsza grzebiuszka ziemna (Pelobates fuscus). Prawdopodobne jest też występowanie rzekotki drzewnej (Hylla arborea) oraz traszek. Z ciekawszych gatunków stwierdzono tu także występowanie coraz częściej spotykanego u nas pająka tygrzyka paskowanego.

powrót